1یا هر آنچه در مورد استهلاک در حسابداری باید بدانیم :

استهلاک در حسابداری ، استهلاک از لحاظ لغوی به معنی ” فرسایش ” یا ” فرسودگی ” می باشد .

استهلاک در حسابداری عبارت است از ؛ سرشکن کردن و تخصیص بهای تمام شده دارایی های ثابت به صورت منظم و معقول به دوره هایی که انتظار می رود از دارایی استفاده شده و منافع آتی برای واحد تجاری ایجاد کرده است .

هر آن چه باید در خصوص استهلاک بدانیم

استهلاک در حسابداری و استهلاکات ( depreciation )
استهلاک در حسابداری دارای معانی بسیاری می باشد که در ذیل به چند مورد آن اشاره می نمائیم :

1 – کاهش ارزش یک دارایی ، این کاهش عبارت است از ، اختلاف ارزش یک دارایی در 2 زمان مختلف ، به هر دلیلی که کاهش صورت پذیرفته باشد .

2 – توزیع هزینه یا ارزش اولیه یک دارایی منهای ارزش اسقاطی ( در صورتی که پیش بینی و تخمین زده شده باشد ) ضرب در طول عمر مفید دارایی .

3 – سر شکن کردن و تخصیص دادن بهای تمام شده دارایی ثابت ، به طریقی معقول و منظم ، به دوره هایی که از آن دارایی استفاده می گردد را استهلاک گویند .

بهای تمام شده معمولا در مدت استفاده از دارایی ، ثابت می ماند ، به طرزی که در پایان عمر مفید دارایی ، مجموع اقلام استهلاک دوره های استفاده از آن ، مساوی است با بهای اولیه منهای ارزشی که برای دارایی اسقاط در نظر گرفته می شود ( salvage value ) .

با توجه به موارد بالا استهلاک در حسابداری و یا همان حسابداری استهلاک ، به روشی گفته می شود که بر پایه آن بهای تمام شده دارایی ثابت منهای ارزش اسقاط آن ، بر مدتی که عمر مفید آن بر آورد می شود ، به روشی معقول و منطقی سر شکن بشود .

در نتیجه هدف استهلاک ، سر شکن کردن بهای تمام شده می باشد و نه تعیین ارزش دارایی .

گفتنی است به تدریج که از عمر مفید اقتصادی دارایی کاسته می شود ، استهلاک آن به طور منظم به صورت هزینه به عملیات واحد اقتصادی تخصیص می یابد .

استهلاک در حسابداری و تاثیرات آن بر صورت سود و زیان :

استهلاک در حسابداری معمولا از 2 طریق بر صورت سود و زیان اثر می گذارد ، این تاثیرات عبارتند از :

1 – مستقیما به بدهکار حساب هزینه منظور گردیده و موجب افزایش آن می گردد

به عنوان مثال : به مانند هزینه استهلاک خودروهایی که مورد استفاده دایره فروش کالا قرار می گیرد و طبعا به شکل هزینه فروش انعکاس می یابد .

2 – استهلاک دیگر نیز مربوط به ماشین آلات کارخانه می باشد که به صورت قسمتی از بهای تمام شده کالا ثبت و بعد از فروش کالا به بدهکار حساب بهای تمام شده کلای فروش رفته منتقل می گردد ، همانند استهلاک ماشین آلات تولیدی )

استهلاک در حسابداری و انواع استهلاک :

استهلاک در حسابداری به 2 نوع کلی به قرار ذیل تقسیم می گردد .
1 – استهلاک به معنای اعم
حکایت از تخصیص بهای تمام شده دارایی ها به دوره های مختلف استفاده از آن ها می کند .
به این ترتیب ، هزینه استهلاک در مقابل در آمد هر دوره به حساب منظور می شود .

این مطلب را مطالعه کنید: مشاوره حسابداری

استهلاک در این معنا به 2 گروه قابل تقسیم بوده که عبارتند از :

الف ) استهلاک دارایی های مشهود
به دارایی هایی که وجود خارجی دارند دارایی های مشهود گفته می شود . همانند اموال ، ماشین آلات و تجهیزات و …
ب ) استهلاک دارایی های نا مشهود
به دارایی هایی که موجودیت مادی ندارند دارایی های نا مشهود گفته می شود . همانند سرقفلی ، فرانشیز یا حق الامتیاز و حق الاختراع و …

2 – استهلاک به معنای کاهش منابع طبیعی :
مواردی نیز وجود دارد که در آن از میزان ذخائر کاسته می گردد .
به عنوان مثال : در نتیجه استخراج از میزان ذخیره انواع معادن کاسته می گردد .
وجه تفاوت آن با نوع قبلی در این می باشد که گذشت زمان و کار برد اموال ، ماشین آلات و تجهیزات از ارزش آن ها می کاهد در صورتی که استهلاک منابع طبیعی با کاهش مقدار ( و نه لزوما کاهش کیفیت ) آن ها همراه می باشد .

استهلاک در حسابداری و برآورد استهلاک :
استهلاک در حسابداری و اهمیت استهلاک بر حسب نوع موسسه و میزان دارایی های آن تغییر می کند .
در محاسبه استهلاک 2 نوع بر آورد ضرورت پیدا می کند که شامل موارد ذیل می باشد :
1 – عمر مفید مال
2 – ارزش اسقاط مال
البته علاوه بر موارد ذکر شده ممکن است پیش بینی هزینه پیاده کردن و بر چیدن یا تعویض مال نیز لازم شود .
در نتیجه طرز بر آورد این گونه هزینه ها در موسسات متفاوت سبب می گردد تا محاسبه استهلاک بسته به مورد و بر حسب روشی که به کار می رود تغییر یابد .

عوامل تعیین هزینه استهلاک :

همان گونه که گفته شد ، هزینه استهلاک هر دوره مالی از سر شکن نمودن بهای تمام شده منهای ارزش اسقاط آن حاصل می گردد

که بر حسب بهره اقتصادی از کاربرد آن در دوره مالی به دست می آید به عملیات آن دوره تخصیص می یابد .

متغیر هایی نیز وجود دارد که در محاسبه هزینه استهلاک هر دوره باید مورد عنایت قرار گیرد .
این متغیر ها عبارتند از :
1 – بهای واقعی ( تمام شده )
2 – بر آورد ارزش اسقاط
3 – بر آورد عمر مفید

در نتیجه محاسبه استهلاک به یک عامل واقعی و 2 عامل بر آوردی یا تخصیصی بستگی دارد .

ارزش اسقاط :
ارزش اسقاط عبارت است از مبلغی که پیش بینی می شود از فروش مال یا در تعویض به هنگام انصراف از آن کار عاید می گردد

در این بر آورد هزینه پیاده کردن و بر چیدن مال هم منظور می شود .

این مطلب را مطالعه کنید: مشاوره حسابداری تلفنی

استهلاک در حسابداری مراحل ثبت استهلاک :

استهلاک در حسابداری ، جهت مراحل ثبت استهلاک برای حساب های دائمی باید اصول ذیل را رعایت نمود :

1 – در زمان خرید یا به دست آوردن قلمی از دارایی ، آن را به بهای تمام شده ثبت می نمایند .

2 – سپس ، جهت آن دسته از دارایی هایی که عمر معین و محدود دارند ، بهای تمام شده منهای استهلاک انباشته تا تاریخ تهیه گزارش مالی ، ملاک تعیین ارزش و درج آن در گزارش های مالی قرار می گیرد و آن را ارزش دفتری یا مانده مستهلک نشده می نامند .

3 – آن قسمت از بهای تمام شده که به اصطلاح به کار رفته و فایده اش منقضی گردیده است نیز بر اساس اصل مقابله در آمد با هزینه ( matching principle ) به حساب هزینه جاری منظور می گردد .

استهلاک هر دوره به بدهکار حساب هزینه استهلاک و نیز در مورد وسایل تولید ، به بدهکار حساب بهای ساخت ( سربار کارخانه ) و به بستانکار حساب دارایی کاه به نام استهلاک انباشته می باشد منظور می گردد .

نکته مهم : در نتیجه این عمل بهای تمام شده در مدت استفاده از مال جدا و محفوظ و مشخص می ماند و با آن چه به تدریج از راه استهلاک سالانه ، انباشته می گردد مخلوط نگردد .

حساب دارایی کاه ذکر شده را که استهلاک انباشته ( accumulated depreciation ) گفته می شود ، در گذشته ذخیره استهلاک می نامیدند ، از به کار بردن آن اجتناب نمائید ، چرا که عمل ثبت استهلاک منطقا ذخیره ای را به وجود نمی آورد .

حال پس از بیان تعاریف و مفاهیم کلی استهلاکات لازم به نظر می رسد ، به منظور آگاهی هر چه بیشتر مودیان ، مقوله مذکور از منظر و دیدگاه قانون ملیات های مستقیم نیز مورد مطالعه قرار گیرد .

با مروری به قانون مالیات ها ملاحظه می گردد که فصل دوم از باب چهارم به هزینه های قابل قبول و استهلاک اختصاص داده شده است .

آن قسمت از دارایی های استهلاک پذیر که بر اثر به کار گیری یا گذشت زمان یا سایر عوامل و بدون توجه به تغییر قیمت ها ارزش آن تقلیل می یابد و هم چنین هزینه های تاسیس ، قابل استهلاک بوده و هزینه استهلاک آن ها جزء هزینه های قابل قبول مالیاتی تلقی می گردد .

مقررات مربوط به استهلاک های دارایی های استهلاک پذیر شامل جداول استهلاک و چگونگی اجرای آن با رعایت استانداردهای حسابداری توسط سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می شود .

گفتنی می باشد افزایش بهای ناشی از تجدید ارزیابی دارایی های اشخاص حقوقی ، با رعایت استانداردهای حسابداری مشمول پرداخت مالیات بر در آمد نبوده و هزینه استهلاک ناشی از افزایش تجدید ارزیابی نیز به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی تلقی نمی گردد .

در هنگام فروش و یا معاوضه دارایی های تجدید ارزیابی شده ، ما به التفاوت قیمت فروش و ارزش دفتری بدون اعمال تجدید ارزیابی در محاسبه در آمد مشمول مالیات منظور می گردد .

در صورتی که بر اثر فروش مال قابل استهلاک یا مسلوب المنفعه شدن ماشین آلات ، زیانی متوجه موسسه گردد ، زیان حاصل معادل ارزش مستهلک نشده دارایی منهای حاصل فروش ( در صورت فروش ) یک جا قابل احتساب در حساب سود و زیان همان سال می باشد .

حکم این تبصره در مورد دارایی های تجدید ارزیابی شده نسبت به ارزش دفتری بدون اعمال تجدید ارزیابی جاری است ( ماده 149 و تبصره های آن ) .

نکته مهم در ماده مذکور : یکی از مهم ترین نکات که در ماده مذکور به آن تاکید گردیده ، موضوع تجدید ارزیابی می باشد که صراحتا بیان می نماید ، افزایش بهای ناشی از تجدید ارزیابی دارایی های اشخاص حقوقی مشمول پرداخت مالیات بر در آمد نخواهد گردید .

در ضمن هزینه استهلاک ناشی از افزایش تجدید ارزیابی هم به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی تلقی نمی گردد .

به عبارت دیگر در هنگام فروش یا معاوضه دارایی های تجدید ارزیابی شده ، ما به التفاوت قیمت فروش و ارزش دفتری بدون اعمال تجدید ارزیابی در محاسبه در آمد مشمول مالیات منظور می شود .

استهلاک در حسابداری و ثبت ارقام :

ثبت ارقام ( شرکت حسابداری در تهران و کرج ) مفتخر می باشد صفر تا صد خدمات حسابداری و مالیاتی شما سروران گرامی را به بهترین نحو ممکن به انجام برساند .

کافیست فقط با یک تماس از مشاوره ی ارزشمند کارشناسان زبده و کار بلد ما در این حوزه بهره مند گردید تا با خیالی آسوده خدمات مالیاتی و حسابداری خود را به ما سپرده و از دغدغه هایی از این دست رهایی یابید .